مجله کرونا

آخرین اخبار و دانستنی ها درباره کرونا و سویه های جدید کووید 19

مجله کرونا

آخرین اخبار و دانستنی ها درباره کرونا و سویه های جدید کووید 19

اُمیکرون رکورد دلتا را می‌شکند؟

بدون نگاه به آمارهای جهانی، همین روند تصاعدی ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در کشور، به‌خوبی نشان می‌دهد امیکرون، تفاوت‌های چشمگیری با سویه‌های قبلی دارد و از آن مهم‌تر اینکه واکسن هم نتوانست آن‌طور که باید جلوی ابتلا را بگیرد، فقط واکسن‌زده‌ها، خصوصا آنهایی که دز سوم را زدند، سبک‌تر از باقی مبتلایان، مبتلا شدند.

به گزارش روزنامه فرهیختگان ،اُمیکرون شاید خطرناک‌ترین جهش کرونا! همان روزهای اول شناسایی این سویه جدید در آفریقای‌جنوبی، دانشمندان و متخصصان اذعان می‌کردند که شناخت کافی نسبت به آن ندارند و نیست، منتها هرچه جلوتر آمدیم، زوایای جدیدتری از این‌گونه به‌شدت مهاجم نمایان شد که تمام معادلات را به‌هم ریخت. یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین خصوصیات این سویه، انتشار و سرایت‌پذیری بی‌نهایت بیشتر آن نسبت به سایر سویه‌های قبلی است که متاسفانه کمتر از آن یکی ویژگی‌اش، یعنی شدت و حدت کمتر، شنیده شد و توجهات را به خودش جلب و جذب کرد.

با همه این اوصاف حالا اُمیکرون تمام دنیا را درنوردیده و در هر جمع و گروهی هم که وارد می‌شویم، حداقل یکی یا چند نفر به این سویه جدید مبتلا شده‌اند. همین دو روز پیش، یکی از دوستانم در تشریح سرایت‌پذیری امیکرون نوشته بود که در یک جمع 6 نفره، فقط یک نفر ماسک نداشت و همان یک نفر هم گویا به این سویه مبتلا بود.

او آن شب اول نیز علائمش ظاهر شد و فردای آن روز تمام آن پنج نفر دیگر هم مبتلا شده بودند. البته اطلاعات دیگری هم درباره این سویه نوشته و منتشر شده است، مثلا اینکه تا حدود 200 ساعت روی پوست دست و سطوح زنده می‌ماند و کلی چیزهای دیگر، اما به هرشکل، همچنان نه چشم‌اندازی از آینده داریم و نه سلاحی برای جنگیدن، جز واکسن و رعایت پروتکل‌های بهداشتی. اگر این دو را انجام دادیم و رعایت کردیم، حتما تلفات کمتری خواهیم داشت و اگر نه، اُمیکرون به‌مراتب بیشتر از سویه‌های قبلی کشته روی دست ما خواهد گذاشت و خانواده‌های زیادتری را داغدار خواهد کرد.

رشد تصاعدی آمار ابتلا؛ 6میلیون نفر هنوز واکسن نزده‌اند!

به رسم گزارش‌های کرونایی این دو سال اخیر، ابتدا آخرین آمار اعلامی از سوی وزارت بهداشت در ارتباط با موارد ابتلا و مرگ‌ومیر کرونایی‌ها را با هم مرور می‌کنیم. از 8 تا ۹ بهمن ۱۴۰۰ و براساس معیارهای قطعی-تشخیصی، ۱۱ هزار و ۷۳۱ بیمار جدید مبتلا به کووید-۱۹ در کشور شناسایی شدند که ۷۵۴ نفر از آنها بستری شدند. مجموع بیماران کووید-۱۹ در کشور به ۶ میلیون و ۳۲۲ هزار و ۱۸۳ نفر رسید.

متاسفانه در طول این ۲۴ ساعت، ۲۴ بیمار کووید-۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جان‌باختگان این بیماری در کشور به ۱۳۲هزار و ۳۸۰ نفر رسید. خوشبختانه تاکنون ۶میلیون و ۹۸ هزار و ۶۷۵ نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. هزار و ۳۶۲ نفر از بیماران مبتلا به کووید-۱۹ در بخش‌های مراقبت‌ ویژه بیمارستان‌ها هستند.

تاکنون ۴۴ میلیون و ۶۰۷ هزار و ۹۱ آزمایش تشخیص کووید-۱۹ در کشور انجام شده است. درحال حاضر هفت شهرستان در وضعیت قرمز، ۴۳ شهرستان در وضعیت نارنجی، ۲۱۷ شهرستان در وضعیت زرد و ۱۸۱ شهرستان در وضعیت آبی قرار دارند. علی‌رغم وخامت اوضاع کرونایی در کشور و رشد تصاعدی ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از سویه جدید، طبق اعلام وزارت بهداشت، همچنان 6 میلیون نفر از واجدان شرایط دریافت واکسن، هنوز برای تزریق واکسن کرونای خود مراجعه نکرده‌اند!

همچنین نزدیک به 6.5 تا ۷ میلیون نفر هم نوبت اول را تزریق کرده، اما برای تزریق نوبت دوم تاخیر دارند. تعداد موارد سرپایی مثبت شناسایی‌شده کرونا در صدویکمین هفته کرونایی در کشور ۳۱۲۹۲ نفر بوده است. همچنین تعداد موارد بستری جدید در کشور ۲۷۰۹ نفر و تعداد موارد فوتی جدید طی این هفته در کشور ۱۵۶ نفر بوده است.

بدون نگاه به آمارهای جهانی، همین روند تصاعدی ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در کشور، به‌خوبی نشان می‌دهد امیکرون، تفاوت‌های چشمگیری با سویه‌های قبلی دارد و از آن مهم‌تر اینکه واکسن هم نتوانست آن‌طور که باید جلوی ابتلا را بگیرد، فقط واکسن‌زده‌ها، خصوصا آنهایی که دز سوم را زدند، سبک‌تر از باقی مبتلایان، مبتلا شدند.

القصه اینکه، امیکرون با این وضع و این سرکشی که می‌کند، احتمالا به‌زودی رکورد دلتا را همان‌طور که در ابتلا شکست، در مرگ‌ومیر هم خواهد شکست. نگاهی به نمودار ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در کشورهای مختلف دنیا در جریان شیوع دوسویه دلتا و امیکرون می‌اندازیم تا درک بهتری نسبت به وضعیت خودمان، طی روزهای آینده داشته باشیم.

هنوز با نقطه اوج اُمیکرون فاصله داریم؛ مرگ‌ومیر اُمیکرون بیشتر از دلتا خواهد بود

ناظر به نمودار ابتلا و مرگ‌ومیر کرونایی‌ها در سایر کشورها، می‌توان فهمید اُمیکرون چندین برابر بیشتر از سایر سویه‌های کرونا، قدرت سرایت دارد و همین مساله باعث افزایش موارد ابتلا و به‌تبع آن افزایش موارد مرگ‌ومیر می‌شود. با توجه به روند تصاعدی ابتلا به اُمیکرون در کشور باید منتظر ماند و دید اعداد و ارقام تا کجا بالا می‌روند. پیرو همین موضوع و ارائه تحلیل نسبت به روزهای آینده، گفت‌وگویی با بابک عشرتی، متخصص اپیدمیولوژی انجام داده‌ایم.

او در ارتباط با وضعیت شیوع اُمیکرون در ایران  گفت: «من فکر می‌کنم الان تازه در شروع افزایش موارد ابتلا هستیم و این ادامه پیدا خواهد کرد. در کشورهای مختلف اتفاقات متفاوتی افتاده، مثلا در آفریقای‌جنوبی بیماری خیلی سریع بالا رفت و خیلی سریع هم پایین آمد اما در ترکیه اصلا این اتفاق نیفتاد و هنوز بالاست. سه، چهارهفته است که موارد ابتلایش کاهشی نشده است.

من فکر می‌کنم کشور ما هم به‌فرض آنکه خیلی سریع بالا برود و خیلی سریع پایین بیاید حداقل دو، سه‌هفته درگیر آن هستیم و علت تفاوت سرعت بیماری در نقاط مختلف دنیا فقط محدودیت‌ها نبوده است. ما به خیلی از رفتارهای ویروس آشنا نیستیم یا اینکه به نژادهای مختلف چگونه پاسخ می‌دهند یا ایمنی جمعی آنجا چگونه است.

اینها همه مطرح است و ما همچنان باید به دستورالعمل‌ها پایبند باشیم و این درست است که فکر کنیم اُمیکرون سبک‌تر است اما چون تعداد بیشتری از افراد را درگیر می‌کند قدر مطلق مرگ‌ومیر ممکن است بالا برود، چون تعداد بیماران خیلی بالاتر خواهد بود، تعداد مرگ‌ومیر هم بالاتر خواهد رفت، حتی ممکن است از دلتا هم بیشتر شود، چون موارد ابتلای آن بیشتر خواهد بود.»

تا ۲، ۳‌هفته آینده روند نزولی نخواهد شد، مردم بی‌دلیل به بیمارستان‌ها مراجعه نکنند

این اپیدمیولوژیست در ارتباط با زمان رسیدن ایران به نقطه اوج این پیک خاطرنشان کرد: «براساس اطلاعات آزمایشگاهی‌مان روند صعودی بیماری با عوارض بالا را حداقل تا سه‌هفته دیگر داریم. خیلی بعید است که ظرف دوهفته آینده موارد ابتلا پایین بیاید اما در مورد اینکه چقدر بالا می‌رود، فکر می‌کنم هنوز در ابتدای راه هستیم. مناطقی که درگیر شده‌اند نسبت به پیک‌های قبلی‌شان دو تا سه‌برابر بیشتر بوده. ما هنوز با نقطه اوج فاصله داریم که البته به‌سرعت انتشار هم مرتبط است، اگر خیلی‌زود بالا برود می‌توانیم امیدوار باشیم زودتر هم پایین بیاید که خیلی بعید است.»

عشرتی در مورد اثرگذاری دز سوم واکسن کرونا هم گفت: «به نظر من مراکز نسبت به قبل شلوغ‌تر شده است اما نسبت به دز دوم هنوز باید خیلی سرعت‌مان را بالا ببریم و نسبت به آن اهتمام ویژه داشته باشیم.تا الان هم خیلی زمان از دست داده‌ایم. واکسیناسیون بعد از سه‌هفته به نقطه اوج ایمنی خود می‌رسد، درحالی‌که ما الان در روند صعودی بیماری هستیم.

فکر می‌کنم باید همگی روی واکسیناسیون تاکید داشته باشیم تا تزریق دز سوم انجام شود. من می‌بینم خیلی از مردم دنبال نوع خاصی از واکسن هستند اما نوع واکسن خیلی مهم نیست، مهم این است که دز سوم را بزنیم. به‌تاخیر انداختن واکسن برای اینکه فلان واکسن به دست‌مان برسد، بسیار اشتباه است.

اگر قرار باشد این تعداد ابتلا به بستری شدن در بیمارستان منجر شود، قطعا جوابگو نیست اما دست‌اندرکاران حوزه درمان باید به مردم آموزش دهند که با هر علامت و شرایطی به بیمارستان مراجعه نکنند یا بیمار در شرایطی که حال عمومی خوبی دارد و بیماری زمینه‌ای ندارد، مثلا باردار نیست یا جوان است در منزل بماند و تلفنی درخواست مشاوره بگیرد.

درمورد اعمال محدودیت‌ها هم این موضوع پیچیده است و پاسخ دادن به آن ساده نیست. ایده‌آل ما در بهداشت این است که مردم از خانه بیرون نیایند. افراد ناقل و بیمار با افراد سالم تماس نداشته باشند ولی رعایت آن هزینه‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی زیادی به‌همراه خواهد داشت، خود آحاد جامعه باید دستورالعمل‌ها را اجرا کنند و تصمیم‌گیری درمورد محدودیت‌ها با ستاد ملی مقابله با کروناست.»

ورود بی‌سرو صدا به پیک ششم کرونا

دوباره موج بیماری و یک پیک دیگر با افزایش2برابری آمار ابتلا و 2.5برابری مراجعات سرپایی؛ اما این بار بی سر و صداتر از همیشه.  بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت به استناد همین آمارها، از آغاز رسمی پیک ششم خبر داد. حالا در این شرایط، بار دیگر رعایت پروتکل‌های بهداشتی، استفاده درست از ماسک، تزریق دوز سوم واکسن و تکمیل واکسیناسیون در اولویت قرار گرفت. در این وضعیت، رنگ‌بندی کرونایی کشور هم به سرعت در حال تغییر است؛ به‌طوری‌که، در کمتر از یک‌هفته شهرهای قرمز و نارنجی به نقشه ماسک برگشتند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،قم و کاشان به شهرهای قرمز یعنی فردوس، ابرکوه، اردکان، خاتم و مهریز، اضافه شدند و ۳۹شهر ازجمله تهران، اصفهان، مشهد، شیراز، کرمان، خرم‌آباد، اراک، یزد و بندرعباس هم در جمع نارنجی‌ها قرار گرفتند. تعداد شهرهای زرد هم از چهارشنبه هفته گذشته تا دیروز از 114 به 217شهر رسیده و شهرهای آبی‌ هم از 325 به 181شهر کاهش پیدا کرده‌اند. حالا به‌گفته کارشناسان حوزه بهداشت و درمان با توجه به شیب صعودی پرسرعت اپیدمی واریانت اومیکرون، احتمالا 2 تا 3هفته دیگر، رکورد موارد ابتلا و بستری در کشور زده خواهد شد اما نگرانی اصلی الگوی بیماری در کشورهایی است که تقریبا یک‌ماه زودتر از ایران درگیر اومیکرون شده‌اند.

آمریکا، کانادا، انگلیس، استرالیا، آلمان، نروژ، دانمارک و... به قله بیماری رسیده‌اند و شیب صعودی آنها متوقف شده اما چند هفته‌ای است که در همان وضعیت مانده و هنوز مواردی از کاهش بیماری در این کشورها دیده نمی‌شود. البته آمار مرگ در این کشورها به‌جز آمریکا صعودی نیست و دلیل افزایش موارد فوتی در آمریکا هم جمعیت زیاد واکسینه نشده در این کشور اعلام می‌شود. این مسئله حاکی از آن است که در ایران هم احتمالا تا اواخر بهمن بیماری به قله می‌رسد و در اسفند وضعیتی مشابه دیگر کشورها رقم خواهد خورد. بنابراین نمی‌توان به این زودی‌ها انتظار فروکش کردن بیماری را داشت.

تفاوت پیک اومیکرون با پیک‌های گذشته

براساس اعلام متخصصان نظام سلامت، پیشگیری از روند انفجاری کرونا با سویه اومیکرون این‌بار نیازمند حذف ساده‌انگاری‌ها نسبت به بیماری و اعمال محدودیت در تجمعاتی است که خود کانون شیوع بیماری‌اند. حمید سوری، استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اعلام این موضوع به همشهری می‌گوید: «با توجه به روند آتشفشانی اپیدمی کرونا با واریانت اومیکرون پیش‌بینی ما این است که بین ۲ تا ۴هفته آینده به‌سرعت با خیز بالای ابتلا مواجه شویم.»

او در پاسخ به این سؤال که پیک اومیکرون چه تفاوت‌هایی با پیک‌های قبلی خواهد داشت، توضیح داد: «شواهد علمی نشان می‌دهد به ظاهر میزان کشندگی اومیکرون نسبت به‌سویه دلتا کمتر است اما محققان ژاپنی اعلام کرده‌اند که اومیکرون نسبت به سایر سویه‌های کووید-19 ماندگاری بیشتری روی پلاستیک و پوست دارد. از سوی دیگر مطالعه آزمایشگاهی آنها نشان داده که سویه جدید کرونا دارای بالاترین ثبات محیطی است و این پایداری بالا احتمالا موجب شده که اومیکرون به سرعت جایگزین دلتا شود و گسترش پیدا کند.

علاوه‌بر این به‌ دلیل وجود فراوانی نسبی افراد مبتلای بدون علامت که آزادانه در جامعه گردش می‌کنند، همچنین مقاومت بیشتر در مقابل واکسن‌ها و تا حدودی آزمایش‌گریز بودن اومیکرون به‌نظر می‌رسد که مدیریت اپیدمی فعلی می‌تواند بسیار دشوارتر از پیک‌های قبلی باشد.»

به‌گفته سوری، نمونه‌های آزمایش‌شده اومیکرون در آزمایشگاه ژاپن نشان داده که این سویه به‌طور متوسط روی پلاستیک 193.5ساعت(کمی بیشتر از 8روز) زنده می‌ماند. پیش از این زنده ماندن سویه کلاسیک کرونا روی پلاستیک 56ساعت، برای آلفا 191.3ساعت، برای بتا 156.6ساعت، برای گاما 59.3ساعت و برای دلتا 114ساعت بود. بقای اومیکرون روی پوست هم به‌طور متوسط 21.1ساعت است که این عدد برای سویه کلاسیک 8.6ساعت، برای آلفا 19.6ساعت، برای بتا 19.1ساعت، برای گاما 11ساعت و برای دلتا 16.8ساعت بود؛ البته تمام سویه‌ها پس از قرار گرفتن در معرض مواد ضدعفونی‌کننده دست مبتنی‌بر الکل به‌مدت 15ثانیه غیرفعال شدند: «براساس مطالعات فوق همچنان واکسیناسیون کامل یکی از راه‌های مؤثر برای مقابله با اپیدمی کروناست اما در مورد اومیکرون علاوه‌بر واکسیناسیون، بهداشت دست(شست‌وشوی مداوم و استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده)، استفاده از ماسک مناسب و رعایت فاصله‌ فیزیکی می‌تواند نقش بسیار مهم‌تری در کنترل پیک ششم داشته باشد و لازم است که در مقطع زمانی کنونی مردم و متولیان حوزه بهداشت و درمان به‌شدت از ساده‌انگاری پرهیز کنند.»

اومیکرون سرماخوردگی نیست

حمیدرضا جماعتی، دبیر کمیته علمی مقابله با کرونا وزارت بهداشت هم به نکته جالب دیگری درباره اومیکرون اشاره می‌کند و به همشهری می‌گوید: «این تصور ساده‌انگارانه در جامعه شکل گرفته که اومیکرون مشابه یک سرماخوردگی ساده است. مردم باید بدانند که سویه جدید هم کروناویروس است که بیشترین درگیری را در سیستم تنفسی فوقانی ایجاد می‌کند اما به این معنا نیست که منجر به درگیری سیستم تنفسی تحتانی و ریه در فرد بیمار نمی‌شود.» به‌گفته جماعتی، اومیکرون می‌تواند منجر به واکنش التهابی شدید در کل سیستم تنفسی و کاهش اکسیژن شود: «با ابتلا به اومیکرون هم افراد در بخش‌های عادی و آی‌سی‌یو بستری می‌شوند و نباید ساده‌انگاری در این‌باره وجود داشته باشد.

البته مرگ ناشی از اومیکرون با توجه به ایمنی و واکسیناسیون نسبت به‌سویه‌های قبلی کمتر است اما به‌معنای صفرشدن مرگ نیست.» او با تأکید بر اینکه وضعیت کنونی شیوع بیماری از چند هفته قبل پیش‌بینی شده بود، می‌گوید: «قدرت انتقال بیماری در سویه دلتا 2.5 تا 3 بود و این عدد در اومیکرون به 10 رسیده است. به‌علاوه اینکه زمان 2برابر شدن و تکثیر بیماری در سویه جدید هم حدود 1.5تا 3روز است و این مسئله چالشی بزرگ در ردیابی بیماران جدید یا افراد در تماس با بیماران به‌شمار می‌رود.» جماعتی درباره ویژگی پیک اومیکرون هم توضیحاتی می‌دهد: «در این سویه طی 2 تا 3هفته به اوج و قله بیماری می‌رسیم اما چند هفته در اوج بیماری می‌مانیم و پس از آن سیر نزولی  بیماری شروع می‌شود. این تجربه‌ای است که در کشورهای دیگر جهان رخ داده است.

نکته دیگر اینکه بیشترین مبتلایان به اومیکرون در دهه دوم و چهارم سنی خود هستند و البته کودکان و افراد زیر 18سال 30درصد بیشتر از سویه‌های دیگر گرفتار اومیکرون شده‌اند. سرایت‌زایی بسیار بالای ویروس هم باعث شده که تعداد بیماران به سرعت افزایش پیدا کند و در یک هفته شهرهای آبی و زرد، قرمز و نارنجی شدند.» بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی با وجود قرار گرفتن در قله بیماری و وضعیت نسبتا باثبات در آمار ابتلا، اما هنوز روند نزولی را شروع نکرده و به‌نظر می‌رسد که در تله بیماری گرفتار شده‌اند. جماعتی درباره اینکه چه زمانی می‌توان انتظار شروع شیب نزولی بیماری را داشت، می‌گوید: «بیشتر کشورها در چنین وضعیتی‌اند و این مسئله وابسته به ایمنی جمعی در جامعه است؛ همچنین ناشی از ابتلا و بهبودی افراد و میزان واکسیناسیون. این سیر نزولی آرام‌آرام آغاز خواهد شد.

احتمالا در ایران هم اواخر بهمن در قله بیماری خواهیم بود و شرایط ثبات را در اسفند تجربه خواهیم کرد. البته نمی‌توان گفت که در تله بیماری گرفتار می‌شویم اما تعداد بستری و موارد ابتلا بیش از سویه‌های قبلی است. نکته خوب این است که شدت بیماری و مرگ در سویه اومیکرون با توجه به مطالعات و الگوی دیگر کشورها تاکنون کمتر از دلتا بوده و پیش‌بینی متخصصان در ایران هم این است که تعداد مرگ‌ومیر در اوج پیک ششم کمتر از 100 تا 150نفر در روز باشد.»

به‌گفته جماعتی، توصیه کمیته علمی با توجه به موج انفجاری کرونا و شروع پیک ششم، ایجاد محدودیت در اماکن پرتجمع است: «البته این محدودیت‌ها باید براساس شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه از سوی وزارت کشور در نظر گرفته شود، اما مسئله مهم اینجاست که هنوز بیشتر افراد دوز سوم واکسن را تزریق نکرده‌اند و با 2دوز واکسن ایمنی افراد در مقابل اومیکرون چندان مورد توجه نیست.»